Stemmen saboteren (een onsje minder, graag!)
Het komt regelmatig voor dat ik een stem hoor: Nou, nou, zo bevlogen hoeft nou ook weer niet, Jeroen. Kan het niet een onsje minder? Een andere stem zegt: Ach joh, je probeert het nu al zo lang, denk je nou echt dat dit systeem gaat veranderen?
Herken jij dit? Heb je ook van die stemmetjes die je handelen, je voelen en je doen bekritiseren?
Iedereen (behalve als je de Dalai Lama bent natuurlijk) heeft op zijn eigen wijze hier last van. Met de jaren ga je die stemmen steeds beter herkennen. Ze nemen sluipenderwijs bezit van je. Ze zetelen in jou en spelen sinds je jonge jaren een gemeen spel. Zo gemeen dat we er van af willen. In de zijnsoriëntatie en tantra vormen deze stemmen het hoofdonderwerp voor de persoonlijke groei. Maar ook in ons dagelijkse werk kom je er niet omheen aandacht te geven aan deze stemmen. Als je een maatschappelijk project leidt, impact wil maken en hoge ambities durft te stellen.
En dan is het behulpzaam als je de stemmen kunt herkennen. Het helpt als je ze kan indelen. Otto Scharmer gebruikt drie stemmen: de stem van veroordeling, de stem van cynisme en de stem van angst. Hij plaatst deze in zijn Theorie U schema waarin je afdaalt en tot de essentie van jouw opdracht en jouw zelf komt.
De eerste stem gaat over het oordeel
Je kan alleen bij jouw opdracht en jouw zelf uitkomen door echt te luisteren zonder oordeel. En dat is alleen mogelijk als je jouw eigen stem van veroordeling kan herkennen en kan ‘ophouden’ of uitstellen. Je hebt zoveel kennis en vanzelfsprekendheden. Jouw paradigma vormt een bril waar je nauwelijks bewust van bent.
Stel dat het je lukt om met een open geest te luisteren, dat je echt kan horen wat de ander vindt en begrijpt welke overtuigingen die heeft. Dan onderzoek je met een open mind welke waarheid daar in schuilt gaat.
De twee stem is het cynisme
In het verleden heb je wellicht al eens geprobeerd je hart open te stellen en werd je daar voor afgestraft, ‘wat ben je naïef!’? In organisaties is het open houden van het hart een van de lastigste opdrachten. Cynisme, ach dat hebben we al eens geprobeerd, dit gaat nooit werken want de ander… voert vaak de boventoon. Kan je desondanks je echt verplaatsen in de ander? De pijn en moeilijkheden die de ander ervaart, kan je die voelen en daar mee verbinding maken? Dan kijk je door de ogen van de ander en is het moeilijk om cynisch te zijn. In confrontatie met een open hart, verdampt cynisme.
De derde stem is de angst
De stem van de angst appelleert op je bestaanszekerheid. Als je een voorstel zou doen dat je eigen werk overbodig maakt; dan wordt je werkloos! Dan ben je niet meer zinvol bezig, dan voeg je niets meer toe! Wie ben jij dan nog?!
Deze stem nestelt zich ook in de organisatie waar je werkt. Dan is het extra moeilijk deze stem te negeren en je toch te bronnen op de echte open wil die in jou spreekt. Want hoe erg is het om jezelf ter discussie te stellen?
Het vraagt moed, maar dat is toch dé eigenschap van maatschappelijk leiderschap?
