Het verhaal dat je raakt
Door Jeroen den Uyl 28 januari 2023
Een droom die trekt is een goed verhaal. In wezen is het verhaal een soort onzichtbare lijm tussen mensen. Een verhaal is iets dat verbindt. Ik heb lang onderschat wat een verhaal eigenlijk doet. Ik benaderde het nogal rationeel. De eerste keer dat ik een tip van de sluier ging zien was toen ik mijn eerste boek schreef. Peter van Gorsel, een ex-uitgever, hielp me met het boek. Hij vertelde over Joseph Campbell. Campbell was schrijver en wetenschapper. Hij onderzocht mythologieën en religies en destilleerde een universele verhaallijn waarlangs verhalen verteld worden. Campbell is bekend geworden van zijn boek The hero with a thousand faces. Het pad van de held volgt een aantal stadia. Van een gewoon leven naar een moment van een roeping die hem oproept in actie te komen.
Dan volgt een reis waarin beproevingen worden doorstaan en inzichten opgedaan. Waarin een magisch moment plaatsvindt, waarin een doorbraak gerealiseerd wordt die de held ook doet veranderen, waar hij oude patronen loslaat bij wijze van catharsis. En waarin het geleerde wordt geoogst en teruggegeven en de held op een gelouterd niveau doorgaat.
Veel films en boeken gebruiken deze opbouw. Het is een proces dat natuurlijk al millennia oud is dat steeds in verhalen herhaald wordt. Je zou kunnen zeggen dat die verhalen zeker qua opbouw in ons systeem zitten. Ze zijn in ons onderbewuste gekomen en daardoor zijn we gevoelig voor verhalen.
Ik was blij met deze tip en richtte mijn boek er op in.
Jouw eigen verhaal creëert een wij
En deze reis is natuurlijk niet alleen bedoeld voor de entertainment industrie; het is ook de reis die ieder individu maakt in een persoonlijke ontwikkeling.
“Wanneer je de moed hebt gehoor te geven aan je roeping, dan opent het leven zich. Wanneer je je ‘bliss’ volgt – dat wat je diep raakt en waarvan je het gevoel hebt dat het je leven is – dan gaan er deuren voor je open”. (J. Campbell)
Dat persoonlijke was ook aan de orde bij de tweede keer dat ik op werking van verhalen vertellen ging bevatten. Dat was tijdens een workshop Verhalen vertellen van Marita Coppes, specialist in verhalen vertellen1. Ik schakelde haar in als expert om een grote groep professionals die met jongeren werken (www.eerenwaardeer.nl) hun eigen verhaal te laten schrijven. De professionals kregen de opdrachten een kort verhaal te maken dat antwoord geeft op een paar simpele vragen:
• Wat maakte dat ik dit vak ben gaan doen,
• Waarom is dat zo belangrijk voor mij en
• Wat doe ik nu dat daar uiting aan geeft.
De deelnemers vertelden hun verhaal. En dat kwam binnen bij de iedereen. De kracht van deze verhalen is iets fysieks, het gaat door merg en been. Het is geen rationeel verhaal meer, maar het resoneert op een diep niveau.
Dat is de kracht van verhalen vertellen. Het creëert een verbinding die aan woorden voorbij gaat, een archetypisch manier van communiceren. Dat maakt het voor anderen duidelijk, overigens zonder het in detail over te dragen, wie je bent, wat je wilt en wat je drijft. Die waarden werken door en maken samenwerken makkelijk en vloeiend. Het is makkelijk iemand iets te gunnen als je zijn verhaal kent. Daarmee is het vertellen van je verhaal een bijzondere hefboom voor impactvol activisme.
