Ethos, Pathos en Logos
Door Jeroen den Uyl 23 augustus 2021
Op een Vordens landgoed begeleidde ik vorig jaar een rijk gezelschap, mensen met een warm hart voor de bottom up beweging in de energietransitie in Amsterdam. In twee intensieve dagen werd een nieuwe strategie in elkaar gezet met de naam ‘Schone energie met eerlijke banen’. Dat zou veel vergen van de gemeente Amsterdam en van de rijksoverheid. Aan het eind van de tweede dag werd een videocall opgezet met de wethouder en institutionele stakeholders en met de voorzitter van de SER. We zouden onze nieuwe strategie voorleggen en om steun vragen. Steun om een sociaal kantelpunt te bereiken en de bevolking van Amsterdam de energietransitie te laten uitvoeren.
Een oudere zeer ervaren bestuurster nam ook deel aan het Vordens gezelschap en voerde het woord namens de voorvechters van de energietransitie. Zij bouwde het betoog op. Geen bull shit, geen uitweidingen, to the point blijven. De wethouder en stakeholders hebben genoeg redenen om niet met ons mee te gaan. Ze zitten vast aan de bestaande situatie, gebonden in verschillende afspraken.
Een videocall op een zaterdagmiddag, terwijl de zon schijnt op het landgoed schijnt. Hoe pakken we hun aandacht? En hoe overtuigen we hen dat ze ons helpen om een maatschappelijke beweging te starten van bewoners van Amsterdam die hun eigen energietransitie realiseren?
De wethouder en stakeholders zagen in dat hun medewerking nu echt nodig was. Dit resulteerde in een aantal ondersteuningsprojecten. Die gaan onze beweging van onder op helpen. Daardoor worden steeds meer Amsterdammers bereikt en bereiken we eerder het sociaal kantelpunt.
Mensen meekrijgen
Mensen meekrijgen, juist als het er om spant. Dan moet je alle zeilen bijzetten. Hoe krijg je de mensen om je heen zo ver dat zij jouw doel, jouw maatschappelijke ambitie kunnen waarderen en er ook voor gaan? Jij en ik weten hoe lastig het kan zijn om mensen mee te krijgen. Niet iedereen zal zomaar jouw ideeën verwelkomen. Er is cynisme, er zijn onuitgesproken eigen belangen. Er zijn vaak onbekende of tegenstrijdige argumenten en de informatie is vaak niet toegankelijk of onbetrouwbaar.
Hoe kom je daar dan door heen? In Vorden zag ik er een mooi voorbeeld van.
Speech van je leven
Een goed betoog dat mensen meeneemt, dat moet je oefenen. In de trainingsdag Stap IN je maatschappelijk leiderschap eindigen we de eendaagse training met de speech van je leven. In de training beeld je een groep mensen in, uit jouw eigen praktijk. Deze mensen moeten je zien mee te krijgen voor jouw maatschappelijk doel. Voor deze groep ga je een speech houden. Tijdens de training krijg je een uur voor het schijven ervan; tijd voor schaven, schrappen en oefenen.
Van tevoren vertel ik de deelnemers over de wetten van Aristoteles:
Ethos
Ethos verwerf je door helder te maken wie jij bent, en waarom juist jij deze zaak bepleit. Wie ben jij wel dat je hier voor jouw publiek staat? Wat maakt jou geloofwaardig, legitiem en oprecht?
Pathos
Pathos is jouw vermogen de harten van het publiek te raken. Door jouw betrokkenheid kan je laten zien hoezeer de zaak je aan het hart gaat. Jouw gevoel, jouw raakbaarheid geeft je vleugels. En dat is de brug om ook de gevoelens van het publiek aan te spreken.
Logos
Logos is datgene wat we normaliter vooral benutten: de argumentatie. Het aardige is dat argumenten sterker worden als ze worden voorafgegaan door ethos en pathos. Maar dan nog is het fijn als de argumenten ontegenzeggelijk zijn. Laat ze kloppen als een bus.