Je bent iemand als je bijdraagt
Door Jeroen den Uyl 1 juli 2022
Een vernieuwingsgezinde welzijnsdirecteur vertelde me eens over haar frustratie. Haar medewerkers gingen langs bij een hulpbehoevende oudere vrouw in de wijk. Elke dag kwamen ze langs om de steunkousen van de vrouw aan te trekken. Deze vrouw was hen erg dankbaar. Daarvoor ging ze voor hen koekjes bakken. Ze was misschien wel slecht ter been, maar koekjes kon ze wel bakken. Sterker nog, hele lekkere koekjes! Maar de medewerkers mochten die koekjes niet aannemen.
Dat mocht niet van het protocol. Het doel van het protocol is onder andere gericht op het hoog houden van de objectiviteit van de hulp. Maar ook lag de belemmering bij de medewerkers zelf, want ergens vonden ze het wel fijn een afhankelijkheidsrelatie te hebben met de vrouw. Dat gaf het ego van de hulpverlener ergens een boost. Hoe wrang kan het zijn.
De welzijnsdirecteur gaf er mijns inziens terecht op af, want juist het inbrengen van een wederkerige relatie maakt dat de kwaliteit van de hulp omhoog gaat. De vrouw voelt zich minder afhankelijk, haar zelfbeeld verandert, ‘ik kan ook iets wat waardevol is’. Het is gewoon veel menselijker. En het is tegennatuurlijk om zo’n gift uit dankbaarheid niet aan te nemen. En daarom streed ze verder om wederkerigheid in de hulprelatie toe te laten.
Ik weet niet hoe het is afgelopen, want het is een tijd geleden dat ik deze directeur sprak.
Je bent hier niet om te lurken
Recentelijk kreeg ik een Aha-Erlebnis toen ik Hans Krikke sprak. Hij is bevlogen stichter van de Ru Pare Community en de directeur van de Buurtzaak, een buurtcoöperatie in Amsterdam Slotervaart-Noord. Hij stelt zijn leven in dienst in het versterken van mensen die geen of weinig uitzicht hebben in het leven. Mensen met een lage opleiding, met schulden, met lastige sociale omstandigheden, met een taalachterstand etc. Hij gelooft dat ieder mens wat kan en dat men elkaar kan helpen. ‘Zijn’ coöperatie staat open voor iedereen. Inmiddels werken er al tientallen mensen. Iedereen is welkom.
Hans vertelde van een man die kwam aanlopen. Hij had schulden, was werkloos en zat echt aan de grond. Hij verwelkomde hem met een groot hart en met oprechte belangstelling. Hans vertelde hem dat hij hem misschien wel kon helpen met de schulden omdat ze nog wat potjes hadden. De kan had overduidelijk een ‘rugzakje’ maar de man had ook een schatkist. Daar had Hans ook interesse in! Want hij pikte uit het gesprek ook dat de man veel van computers wist. Dus hij hielp hem met de schulden, maar vroeg hem ook wat te doen. Hans vroeg de man een cursus computerkunde te volgen en die cursus vervolgens zelf te gaan geven aan de hele community. Een ander lid van de community die goed in organiseren is, zou hem daar dan bij ondersteunen. Zo gezegd en gedaan. De man voelde zich meer waard, letterlijk en figuurlijk. En de hele community was een vaardigheid rijker!
Uit dit verhaal destilleer ik drie eenvoudige regels die Hans hanteert:
Ik zie je
Wie je ook bent, ik zie je. Ik kijk niet over of langs je heen, je doet er toe. Ik neem je serieus in je problemen en ook in je potentie. Rugzak en schatkist doen mee!
Alleen die erkenning al geven is een boost. Het overkomt ze te vaak dat ze worden beoordeeld, geringschat, of gewoon worden uitgesloten. En het overkomt ze ook dat hun potentie wordt overgeslagen
1 plus 1 is 3
Ieders talent is nodig. En iedereen hééft talent. Iedereen heeft wel ergens een passie in of een verlangen. Dat mag je inbrengen. Sterker nog, we hebben jouw talent nodig. Want samen kunnen we meer, jij hebt talent die een ander niet heeft en daar kan je die ander bij helpen en andersom; één plus één is drie.
Je komt hier om bij te dragen
Je mag hier zijn, maar weet wel, je komt hier niet om te lurken maar om bij te dragen. Als je daar bereid toe bent, kom je verder bij ons.
Met deze uitgangspunten bouwt Hans een prachtige stabiele community. Hoe benard je leven er ook uitziet, hoe weinig je denkt in huis te hebben, er is altijd wel iets dat je kan bijdragen. Samen met anderen creëer je een groter goed. Een gezamenlijke inspanning die steeds maar doorgaat en zich zelf versterkt; gebouwd op iedereen die meedoet.
De context voor geven en ontvangen
Is dit alles niet anders dan dat wat wij allen doen, u als lezer, ik als schrijver? Samen bouwen we en dragen we bij. Vaak gaat dat nogal impliciet. Het wonder is dat we dat doen omdát een ander het ontvangen kan. We dragen bij, we geven opdat we ontvangen en opdat wat we allemaal geven veel meer is dan het geheel.
In geval we onzeker zijn, doen we dit niet zo makkelijk. Dan is de context belangrijk. Denk aan een platform als internet, in de vorm van online communities. Maar zeker ook fysieke plekken helpen, zoals de buurtzaak of een diepgewortelde stabiele welzijnsorganisatie in de wijk.
Het welzijnswerkers, buurtondernemers, mensen tussen leef- en systeemwereld, zij bieden die context. Een vaak onderschatte inzet die ons helpt om ons verlangen bij te dragen in daden om te zetten.
Zomergroet
Vanuit het Centrum voor Maatschappij en Leiderschap wens ik u een fijne zomer, waar ontspanning en inspiratie elkaar afwisselen.
